Waarschuwing

JUser: :_load: Kan gebruiker met ID: 81 niet laden

woensdag, 11 december 2013 12:50

Begrotingsdebat SZW - Kees Kok

Voorzitter,
Alvorens in concreto op de begroting van SZW in te gaan, wil mijn fractie enkele opmerkingen maken over het gehele begrotingsproces, waarvan deze debatten voor het eerst onderdeel uitmaken.
In het kader van het Europees semester dient te worden vastgesteld dat de binnenlandse begrotingscyclus een andere tijdsfasering heeft gekregen dan gebruikelijk. Aangezien al in het voorjaar een stabiliteitsprogramma bij de Europese commissie moet worden ingeleverd, wordt de politieke besluitvorming over de begroting verlegd naar het voorjaar. Behandeling van de wetsvoorstellen hebben in feite het karakter gekregen van de formalisering van al vastgelegde afspraken. De rol van het nationale parlement is daarmee gereduceerd tot controleur van de regering waar het immers om Europees vastgelegde afspraken over doelstellingen gaat. Dit gaat ten koste van de medebeslissing en goedkeuring door het parlement vooraf.
De betekenis van het debat is afgenomen en zal naar verwachting nog verder afnemen met name als ook nog contracten zouden worden gesloten tussen de EU en de individuele lidstaten.

Het is niet voor niets dat de Raad van State in haar voorlichting constateert dat de democratische betrokkenheid in het geding is, in het bijzonder het budgetrecht van het Nederlandse parlement. Ondanks formele bevoegdheden wordt de wetgever beperkt bij het vaststellen van de begroting en lopen de nationale parlementen achter de feiten aan. En dit democratisch tekort zal alleen maar toenemen als gevolg van een verdere verschuiving van het zwaartepunt in het nationaal begrotingsproces naar besluitvorming op Europees nivo.
Democratische vervreemding is dan ook niet verwonderlijk. Vooralsnog ontbreken (alternatieve) adequate parlementaire instrumenten voor echte democratische controle. Dat de effectiviteit van parlementaire invloed beperkt is, wordt temeer gedemonstreerd door dit soort begrotingsdebatten, dat op het laatste moment nog moet plaatsvinden om de deadline van 31-12 te halen. Waar gaat het hier nog over; hooguit is sprake van een procedureel ritueel in de Europese marge.
Het is veelzeggend dat dit kabinet in de Staat van de Europese Unie 2013 de visie van de Raad van State niet deelt en in feite een democratisch tekort sanctioneert.
En het is even opmerkelijk dat de Algemene Rekenkamer constateert dat het verantwoordingsproces aan de "achterkant" nagenoeg ontbreekt; hier ligt een nog duidelijker lacune.

Tegen deze achtergrond een beperkte beoordeling van de begroting van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, al doen deze benamingen eufemistisch aan in de huidige tijd. Mijn fractie kan zich andere benamingen voorstellen al zal ik hier geen suggesties doen.

Vooraf moet ook nog worden opgemerkt dat het merendeel van deze begroting binnen het uitgavenkader SZA (Sociale Zaken en Arbeidsmarkt) valt en dus sterk onderhevig is wat uitgaven en volume betreft aan het gevoerd beleid van dit kabinet; beter gezegd aan de effectiviteit daarvan. Vooralsnog zijn de uitgaven van met name de WW en arbeidsongeschiktheidsuitkeringen in absolute bedragen alleen maar fors gestegen en sterk stijgend.
De gekozen beleidsprioriteiten zijn ingegeven door –wat wordt genoemd de pijlers onder het kabinetsbeleid- namelijk structurele hervormingen, de schatkist op orde brengen en het credo van eerlijk delen. De beleidsprioriteiten zijn vrijwel van hetzelfde hoge abstractienivo als de beleidsagenda van dit kabinet met termen als "mensen duurzaam aan het werk helpen", "directe impulsen bij de huidige uitdagingen op de arbeidsmarkt" en "een stelsel dat ondersteunt en stimuleert en zijn kracht ontleent aan solidariteit". En zo kunnen we nog even doorgaan in de eufemisme-tredmolen van holle frasen.
Lopen we de beleidsprioriteiten door dan zijn er de nodige kanttekeningen te plaatsen.
1. Jeugdwerkloosheid : 10% en oplopend; het simpelweg inzetten van 50 mln. extra zal weinig soelaas geven; de "voortvarende aanpak" van mevrouw Sterk bleek minder realistisch dan gepretendeerd; en het Europees agenderen zal zeker niet helpen gezien de percentages in andere landen;
2. De bijzondere aandacht voor de groep ouderen is nog niet echt van de grond gekomen: meer dan de helft van de 55-plussers heeft na afloop van de uitkering nog steeds geen werk;
3. De armoede in Nederland is volgens SCP en CBS "fors gestegen" tot 1,1 mln. in 2011; vraag is hoeveel het er nu zijn; het kabinet noemt de armoedeproblematiek in deze begroting in ieder geval "relatief gezien beperkt dankzij een gedegen stelsel van sociale zekerheid"; een gotspe?;
4. Er is 600 mln. beschikbaar voor zgn. sectorplannen in twee jaar; althans via cofinanciering als tenminste de vereiste stappen zijn doorlopen van analyse, aanvraag, eventuele samenwerkingsverbanden , kenniscentra en regionale arbeidsregio's tot en met agentschap-beoordelingen. En dat onder het motto dat "het kabinet hecht aan een effectieve en efficiente inzet van middelen. Quod non!;
5. Middels de Participatiewet moeten 'meer mensen met een arbeidsbeperking aan het werk worden geholpen"; door ontschotting van drie regelingen en het samenvoegen tot een doelgroep van 640.000 als ook het over de schutting gooien naar 1 uitvoerder (gemeente) zou 1,9 mld bezuinigd kunnen worden; de gedachte dat dit –volgens het sociaal akkoord- in 2026 125.000 extra banen zou opleveren, en daarmee op voorhand betiteld wordt als 'een stevig fundament" onder de wet, is een kronkelredenering; onder het motto 'met minder geld meer mensen aan het werk";
6. De voorgenomen hervorming van flexrecht, ontslagrecht en WW lijken inmiddels in hun doelen al achterhaald gezien alle kritieken; naar verluid vliegt de flexwerker er juist eerder uit, wordt de WW- duur sectoraal gerepareerd en is het nieuwe ontslagrecht niet soepeler;
7. Wat de arbeidsmigratie betreft wijs ik maar weer ten overvloede op de negatieve effecten van het vrij verkeer en de machteloosheid van dit kabinet om in de aanloop naar 2014 ook maar iets voor elkaar te krijgen behalve een zinloze oproep aan de Europese commissie; het streven naar verdere versterking van de sociale dimensie van de EMU doet navrant aan. Hopelijk heeft Mr. Code Orange Asscher gisteravond in Brussel nog wat steun weten te verwerven bij eurocraat Andor aan tafel; de man die hem notabene eerder voor xenofoob uitmaakte.
8. Tenslotte het pensioendossier : een hoogtepunt in de politieke soap om in een poging van cynisch opportunisme 3 mld. uit de fondsen te plukken; een latere armoedeval voor hele generaties wordt verkocht als een vorm van "adequaat pensioen". Het geknutsel met de zelfbenoemde constructieve oppositie om in enige variant belastinggeld naar voren te trekken, neemt lachwekkende vormen aan, ook nu dit dossier uit handen van de beide staatssecretarissen is getrokken. En inmiddels zou de automobilist weer de klos zijn om de gaten te vullen.

Voorzitter, ik rond af.
Deze begroting past volkomen in de lijn van een kabinet dat - vastgelopen in een doodlopend pad van politiek en economisch mismanagement- in een permanente bezuinigingsspiraal terecht is gekomen.
De beoordeling door Brussel en de landenspecifieke aanbevelingen wachten wij samen met dit kabinet maar gelaten af.

Dank u voorzitter.

1787 keer gelezen